Қуритиш қурилмаларининг юқори самарадорлиги, аввало, керамика томонидан импульсларнинг генерацияси билан аниқланади, бу эса қуритишнинг энг секин босқичи – чуқур қабатлардаги сувнинг диффузиясини тезлаштиради.
Импульсли нурлантиргичлар, ИК-импульслар чуқур қатламларга киради, шу тарзда маҳсулотларнинг етарли стерилизациясини таъминлайди, микроорганизмларни йўқотади. Одатий нурлантиргичлар ва ИК импульсларини генерация натижасидаги керамик қоплама ёрдамида қуритишдан кейин маҳсулотларнинг стерилизациясини текшириш учун С-Пбдаги СПДГТИ ва Республика СЭСда таққослаш синовлари ўтказилди. Функционал керамикани қўллаш обсеменентни 100,000 дан ортиқ камайтиришга имкон берди (ҳақиқатан, тўлиқ стерилизация кузатилди), шу вақтда одатий ТЭНлар обсеменентни фақат 5,000 баробар камайтириши мумкин.
Импульсли нурлантиргичлар, ИК-импульслар чуқур қатламларга киради, шу тарзда маҳсулотларнинг етарли стерилизациясини таъминлайди, микроорганизмларни йўқотади. Одатий нурлантиргичлар ва ИК импульсларини генерация натижасидаги керамик қоплама ёрдамида қуритишдан кейин маҳсулотларнинг стерилизациясини текшириш учун С-Пбдаги СПДГТИ ва Республика СЭСда таққослаш синовлари ўтказилди. Функционал керамикани қўллаш обсеменентни 100,000 дан ортиқ камайтиришга имкон берди (ҳақиқатан, тўлиқ стерилизация кузатилди), шу вақтда одатий ТЭНлар обсеменентни фақат 5,000 баробар камайтириши мумкин.
Яна бир муҳим параметр – кўп полкалик тизимдаги полклар бўйича қувватнинг тақсимланиши. Ҳар қандай ҳолатда, энг яхши натижа энг пастги гуруҳнинг юқори қувватини 15-25%га оширишда эришилади. Бу катта ўлчамли қуритиш қурилмалари учун ҳам тўғри. Бунга эса қуйидаги сабаб, ичкарига кирувчи ҳавоси – у пастдан киради, кейинги қатламларга қараганда совуқроқ бўлади.
Маҳсулот қуритилгани сари, ундаги сув миқдори камаяди ва кучда буғланиш намлигининг доимий қуввати ортиқча иссиқликни олиб ташлаш учун етарли бўлмайди. Шунинг учун, бу қуритиш қурилмаларда махсус режим жорий қилинган бўлиб, бу режимда қувватни икки баробар камайтириш ва "қуруқлаш" деб аталувчи режимга ўтиш мумкин. Бошқа бир, баъзан янада фойдали вариант ҳам мавжуд. Маҳсулотлар қуритиш жараёнида масса ва ҳажм бўйича сезиларли даражада камаяди. Масалан, пиёз – 12 баробар, сабзи – 8-11 баробар, капуста – 40 баробаргача ва ҳ.к. Шунинг учун, умумий массаси 3-4 баробар камайтирилгандан сўнг, юқори полклардаги маҳсулотларни пастки полкларга ўтказиш мумкин, бу эса зарур бўлган намликни ажратиш совутиш учун қатламнинг қалинлиги етарли бўлади. Бўшаган юқори полкаларни яна янги маҳсулотлар билан тўлдириш мумкин. Бу қурилманинг ишлаб чиқариш самарадорлигини сезиларли даражада оширишга имкон беради. Бундай ёндашув, масалан, фермерлар учун нисбатан катта қурилмалардан фойдаланганда жуда фойдали.
Шкафли қуритиш ҳолатидаги асосий муаммолардан бири – сувнинг буғланиши натижасида пайдо бўлган буғни олиб ташлашдир. Буғ ишлаб чиқариш ҳажмида тўхтаб қолади ва нурлантиргичлардан олинган энергиянинг катта қисмини сўриб олади, бу эса маҳсулотнинг ортиқча иссиқланишига олиб келади. Бу нафақат энергияни самарадорлигини пасайтиради, балки мақсадли маҳсулотнинг сифатини ҳам ёмонлаштиради. У қора, бир хилда қуритилмаган бўлиб қолади. Бу жараённи бартараф этиш учун иккита буғни олиб ташлаш тизими ишлаб чиқилган.
Маҳсулот қуритилгани сари, ундаги сув миқдори камаяди ва кучда буғланиш намлигининг доимий қуввати ортиқча иссиқликни олиб ташлаш учун етарли бўлмайди. Шунинг учун, бу қуритиш қурилмаларда махсус режим жорий қилинган бўлиб, бу режимда қувватни икки баробар камайтириш ва "қуруқлаш" деб аталувчи режимга ўтиш мумкин. Бошқа бир, баъзан янада фойдали вариант ҳам мавжуд. Маҳсулотлар қуритиш жараёнида масса ва ҳажм бўйича сезиларли даражада камаяди. Масалан, пиёз – 12 баробар, сабзи – 8-11 баробар, капуста – 40 баробаргача ва ҳ.к. Шунинг учун, умумий массаси 3-4 баробар камайтирилгандан сўнг, юқори полклардаги маҳсулотларни пастки полкларга ўтказиш мумкин, бу эса зарур бўлган намликни ажратиш совутиш учун қатламнинг қалинлиги етарли бўлади. Бўшаган юқори полкаларни яна янги маҳсулотлар билан тўлдириш мумкин. Бу қурилманинг ишлаб чиқариш самарадорлигини сезиларли даражада оширишга имкон беради. Бундай ёндашув, масалан, фермерлар учун нисбатан катта қурилмалардан фойдаланганда жуда фойдали.
Шкафли қуритиш ҳолатидаги асосий муаммолардан бири – сувнинг буғланиши натижасида пайдо бўлган буғни олиб ташлашдир. Буғ ишлаб чиқариш ҳажмида тўхтаб қолади ва нурлантиргичлардан олинган энергиянинг катта қисмини сўриб олади, бу эса маҳсулотнинг ортиқча иссиқланишига олиб келади. Бу нафақат энергияни самарадорлигини пасайтиради, балки мақсадли маҳсулотнинг сифатини ҳам ёмонлаштиради. У қора, бир хилда қуритилмаган бўлиб қолади. Бу жараённи бартараф этиш учун иккита буғни олиб ташлаш тизими ишлаб чиқилган.
- Эжекторлардан фойдаланилди (рис.1,а). Бу ҳолда буғ эжекция орқали олиб ташланади. Ушбу тизимнинг афзаллиги шундаки, у ҳар қандай ўлчамдаги қуритиш қурилмалари учун қўлланилиши мумкин ва конструкцияни тўлиқ қайта ишлашни талаб қилмайди. Аслида, биз эжектор ва қурилма девори орасидаги каналда насосни ташкил этамиз, у ортиқча иссиқлик орқали маҳсулотлардан чиқарилган намликни интенсив равишда олиб ташлайди ва камерани мажбурий шамоллатиш учун қўшимча энергия сарфини талаб қилмайди.
- Лабиринт тизими қўлланилди (рис.1,б). Ушбу вариант бир вақтда юклашни 1,6 баробар оширишга имкон берди, шунингдек, маҳсулот турига қараб энергияни ишлатиш самарадорлигини 15-25%га оширди, чунки бу конструкция қуритишда ва конвектив таркибий қисмдан тўлиқ фойдаланиш имконини беради. Унинг камчилиги эса, максимал самарадорликка эришиш учун ҳатто кичик конструктив ўзгаришларда ҳам каналнинг геометрик ўлчамлари ва шаклини жуда аниқ ҳисоблаш зарурлигидир.
Эжекторнинг эгилма бурчаги ва унинг шакли шундай шарт асосида танланадики, эжекторнинг пастки қисмининг проекцияси поддоннинг ўртасини қоплаб туриши керак. Шу билан бирга, маҳсулотга нурлар йўлини эжектор тўсиб қўйиши мумкин эмас. Фақат шу ҳолатда буғни чиқаришнинг максимал самарадорлиги таъминланади.
Кўп қаватли конвейерли қуритиш қурилмалари учун лента ҳаракат тезлиги маҳсулот қуйи қатламларга ўтган сари секинлашади, бу эса маҳсулотнинг қалинроқ қатламлари тўпланишига олиб келади, натижада намлик кўпроқ чиқади, совутиш учун етарли намлик ҳосил бўлади ва юқори сифатли маҳсулот олиш имконияти пайдо бўлади.
Яна бир бор таъкидлаш керакки, тўғри конструкция, нурлантиргичларни қоплаш учун материал ва уларнинг қуввати танлашда, маҳсулотдаги ҳарорат атроф-муҳит ҳароратидан паст бўлиши керак. Совутиш намликнинг интенсив буғланиш ҳисобига амалга оширилади. Албатта, қуритиш тезлигига ва маҳсулот ҳароратига ҳавонинг намлиги таъсир қилади. Бизнинг қуритиш қурилмаларимиз Малайзия, Сингапур, Вьетнам, Таиландда ўтказилган синовларда, бу ерларда нисбий намлик 95-100% га етадиган бўлса ҳам, ажойиб натижалар кўрсатди. Аслида аналоглардан ҳеч бири, нормал қуритишни таъминлай олмади, энергия сарфининг юқорилиги ва жуда узоқ вақтли экспозиция ҳақида айтмаса ҳам бўлади.
Кўп қаватли конвейерли қуритиш қурилмалари учун лента ҳаракат тезлиги маҳсулот қуйи қатламларга ўтган сари секинлашади, бу эса маҳсулотнинг қалинроқ қатламлари тўпланишига олиб келади, натижада намлик кўпроқ чиқади, совутиш учун етарли намлик ҳосил бўлади ва юқори сифатли маҳсулот олиш имконияти пайдо бўлади.
Яна бир бор таъкидлаш керакки, тўғри конструкция, нурлантиргичларни қоплаш учун материал ва уларнинг қуввати танлашда, маҳсулотдаги ҳарорат атроф-муҳит ҳароратидан паст бўлиши керак. Совутиш намликнинг интенсив буғланиш ҳисобига амалга оширилади. Албатта, қуритиш тезлигига ва маҳсулот ҳароратига ҳавонинг намлиги таъсир қилади. Бизнинг қуритиш қурилмаларимиз Малайзия, Сингапур, Вьетнам, Таиландда ўтказилган синовларда, бу ерларда нисбий намлик 95-100% га етадиган бўлса ҳам, ажойиб натижалар кўрсатди. Аслида аналоглардан ҳеч бири, нормал қуритишни таъминлай олмади, энергия сарфининг юқорилиги ва жуда узоқ вақтли экспозиция ҳақида айтмаса ҳам бўлади.
Қуритиш шкафлари учун нурлантиргичларни ҳисоблаш методикаси
Энг кам энергия ва вақт сарфловчи, олинган маҳсулотнинг ўта юқори сифатлиги ва юқори стерилликдаги қуритишни амалга оширувчи қурилма яратилди.
Ушбу тизим асосида турли йўналишлар бўйича кўплаб қуритиш ускуналари яратилган.
Ушбу тизим асосида турли йўналишлар бўйича кўплаб қуритиш ускуналари яратилган.
МАКАРОН МАҲСУЛОТЛАРИНИ КОНВЕЙЕРЛИК ҚУРИШ
Макарон маҳсулотларини ишлаб чиқариш кўплаб операциялардан иборат. Асосий ва энг муҳим операция — бу макарон маҳсулотларини қуритиш. Турли хил маҳсулотлар турли температураларда қуритилади. Шу боис, қуритиш вақти ҳам турлича бўлади.
Трубкасимон ўлчамдаги (узун) маҳсулотлар паст ҳароратда (30-40 даража) 20-36 соат давомида, баъзан эса янада узоқроқ қуритилади. Агар ҳароратни 50-55 даражага кўтарсак, қуритиш даври 12-14 соатни ташкил этади. Бу нормал қуритиш режими деб аталади.
Қисқа кесилган макаронлар 50-55 даража ҳароратда 4-8 соат давомида қуритилади, маҳсулотнинг стабилизация вақтини ҳисобга олмаган ҳолда, бу камида 3-4 соат.
70-85 г даража юқори ҳароратли қуритиш режимларида, узун ўлчамдаги маҳсулотлар 10 соат давомида қуритилади. Қисқа маҳсулотлар эса 3-6 соат давомида.
Супер-юқори температурада қуритиш 100-130 даражада амалга оширилади. Узун ўлчамдаги маҳсулотлар 4-6 соат давомида, қисқа кесилганлар 1 соат 20 дақиқадан 2 соат 40 дақиқагача қуритилади.
Келтирилган жараён параметрларлари маҳсулотнинг бошланғич намлиги 30% дан 12,5% гача ўзгаришига мос келади. Қуритиш турли хил қуритиш ускуналарида амалга оширилади: калориферсиз, конвейерли, камерали ва бошқалар.
Мавжуд қуритиш усулларда ортиқча тезлаштирилган қуритиш ёрилишга олиб келади, шу билан бирга парчаланиш ва ушоқ миқдорларининг ошишига сабаб бўлади. Секинлаштирилган қуритиш эса (айниқса, камераларни қўшимча намлантиришда) — макарон маҳсулотларида кислота шакллантирувчи бактериялар (кислотали маҳсулотларни оширадиган), гриблар ва Bact. Levansнинг ривожланишига олиб келади, бу эса макарон маҳсулотларининг шишишига ва маҳсулотларни яроқсиз ҳолга келтиришга сабаб бўлади. Макарон маҳсулотларини ишлаб чиқаришда энг муҳим вазифалар шулардан иборат:
Трубкасимон ўлчамдаги (узун) маҳсулотлар паст ҳароратда (30-40 даража) 20-36 соат давомида, баъзан эса янада узоқроқ қуритилади. Агар ҳароратни 50-55 даражага кўтарсак, қуритиш даври 12-14 соатни ташкил этади. Бу нормал қуритиш режими деб аталади.
Қисқа кесилган макаронлар 50-55 даража ҳароратда 4-8 соат давомида қуритилади, маҳсулотнинг стабилизация вақтини ҳисобга олмаган ҳолда, бу камида 3-4 соат.
70-85 г даража юқори ҳароратли қуритиш режимларида, узун ўлчамдаги маҳсулотлар 10 соат давомида қуритилади. Қисқа маҳсулотлар эса 3-6 соат давомида.
Супер-юқори температурада қуритиш 100-130 даражада амалга оширилади. Узун ўлчамдаги маҳсулотлар 4-6 соат давомида, қисқа кесилганлар 1 соат 20 дақиқадан 2 соат 40 дақиқагача қуритилади.
Келтирилган жараён параметрларлари маҳсулотнинг бошланғич намлиги 30% дан 12,5% гача ўзгаришига мос келади. Қуритиш турли хил қуритиш ускуналарида амалга оширилади: калориферсиз, конвейерли, камерали ва бошқалар.
Мавжуд қуритиш усулларда ортиқча тезлаштирилган қуритиш ёрилишга олиб келади, шу билан бирга парчаланиш ва ушоқ миқдорларининг ошишига сабаб бўлади. Секинлаштирилган қуритиш эса (айниқса, камераларни қўшимча намлантиришда) — макарон маҳсулотларида кислота шакллантирувчи бактериялар (кислотали маҳсулотларни оширадиган), гриблар ва Bact. Levansнинг ривожланишига олиб келади, бу эса макарон маҳсулотларининг шишишига ва маҳсулотларни яроқсиз ҳолга келтиришга сабаб бўлади. Макарон маҳсулотларини ишлаб чиқаришда энг муҳим вазифалар шулардан иборат:
- ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш ва энергия сарфини камайтириш,
- тайёр маҳсулотнинг истеъмол сифатларини яхшилаш (ташқи кўриниши, ҳазм бўлиши) ва енг муҳими, маҳсулотнинг озуқавий қийматини ошириш.
Маълум бўлишича, буларнинг барчасига қуритиш технологик жараёнида махсус функционал мақсадга мос импулсли керамикаси қўлланилиши керак, уни эса ИК элементларига қўллашади.
Шундай элементлардан фойдаланган ҳолда, макарон маҳсулотларини қуритиш учун экспериментал конвейер ҳисобланди, лойиҳаланди ва ишлаб чиқарилди. У “Цесна-Тау” (Алма-Ата, Қозоғистон) компаниясининг макарон маҳсулотлари ишлаб чиқариш цехида синовдан ўтказилди, бизга бу компания усул ва қурилмани синовдан ўтказиш учун имкон берди .
Конструкциянинг бошланғич маълумотлари:
Шундай элементлардан фойдаланган ҳолда, макарон маҳсулотларини қуритиш учун экспериментал конвейер ҳисобланди, лойиҳаланди ва ишлаб чиқарилди. У “Цесна-Тау” (Алма-Ата, Қозоғистон) компаниясининг макарон маҳсулотлари ишлаб чиқариш цехида синовдан ўтказилди, бизга бу компания усул ва қурилмани синовдан ўтказиш учун имкон берди .
Конструкциянинг бошланғич маълумотлари:
- 600 мм кенгликдаги торли лента билан транспортёр туридаги қуритиш ускунаси.
- ишлаш зонасининг узунлиги – 3550 мм.
- элементларнинг ишлаш узунлиги – 620 мм. Элементлар лентанинг ҳаракатига перпендикуляр равишда, маҳсулотнинг юқори қисмида ва торнинг пастки қисмида жойлашган.
- элементларнинг асоси – 12 мм диаметридаги кварц трубкаси.
- умумий сони – 64 нурлар.
- габаритли қувват жами – 9400 Вт.
Нурли элементлар ишлаш зонасидаги жойлашувига қараб, турли электр параметрларига эга эди. Ишлаш зонаси учта участкага бўлинган бўлиб, ҳар бирида керамиканинг нурланиш фаоллиги турлича бўлган. Линия бошида катта нур энергиясининг оқими шаклланиб, бутун массадаги маҳсулот ҳарорати тезкорлик билан белгиланган қуритиш режимига етказилган. Сўнгра маҳсулот асосий интенсив қуритиш зонасига ўтади. Ундан кейин, учинчи зонада, чуқур қуритишда, нақадар тезлиги камайтирилиб, маҳсулотнинг намлиги белгиланган линия тезликлари ва унинг чекланган узунлигида минимал даражага етказилади.
Экспериментал конвейернинг асосий мақсади махсус функционал керамикани макарон маҳсулотларини қуритиш жараёнларида қўллаш имкониятларини намойиш қилишдан иборат эди.
Таққослаш италиялик ускуналар билан амалга оширилди. Макарон маҳсулотлари ишлаб чиқариш технологик жараёнининг техник лойиҳаси муҳандис Др. Милан Жежель томонидан Z.D.J. Engineering Limited ташкилотида амалга оширилган.
Анъанавий қуритиш жараёнининг энг яхши варианти 1-жадвалда келтирилган.
Қуритиш қуввати 31000 Вт га эга бўлган шкаф туридаги (ишлаб чиқариш қобилияти экспериментал конвейерга тенг) қуритгичда амалга оширилади.
Бизнинг экспериментал қуритиш бўйича маълумотлар:
Экспериментал конвейернинг асосий мақсади махсус функционал керамикани макарон маҳсулотларини қуритиш жараёнларида қўллаш имкониятларини намойиш қилишдан иборат эди.
Таққослаш италиялик ускуналар билан амалга оширилди. Макарон маҳсулотлари ишлаб чиқариш технологик жараёнининг техник лойиҳаси муҳандис Др. Милан Жежель томонидан Z.D.J. Engineering Limited ташкилотида амалга оширилган.
Анъанавий қуритиш жараёнининг энг яхши варианти 1-жадвалда келтирилган.
Қуритиш қуввати 31000 Вт га эга бўлган шкаф туридаги (ишлаб чиқариш қобилияти экспериментал конвейерга тенг) қуритгичда амалга оширилади.
Бизнинг экспериментал қуритиш бўйича маълумотлар:
- юмшоқ буғдойдан ун (ёрма) ГОСТ 20394-87 бўйича
- хамирнинг бошланғич намлиги – 30% (тухумсиз ва бойитувчи моддаларсиз хамир)
- маҳсулотнинг конвейер ишлаш зонасида бўлиш вақти – 7 дақиқа 30 сония
- макарон маҳсулотларининг шакли – лапша (15-17 мм кенгликдаги тўғри чизиқли ва 20-30 мм узунликдаги тўғри чизиқли) ва рожки (ташқи диаметри тахминан 5 мм, девор қўлланмаси 1.5 мм, узунлиги 20-30 мм). Ўлчовлар қуритилган маҳсулотлар учун кўрсатилган.
Синов ишлари экспериментал конвейерда амалга оширилгани кўрсатдики, қуритишдан кейин маҳсулотлар қаттиқ-эластик бўлиб, парчаланганда шишали кўринишга эга, чуқурлик бўйича бир хил структурага эга.
1 жадвал. Шкафли турдаги қуритгичларда конвекцион қуритиш
Қуритиш динамикасини аниқлаш учун назорат участкаларининг вазни ўлчанди. Бундан келиб чиқиб, 1000+/-2 г бўйича уч марта вазнни тортиш амалга оширилди. Транспорт лентаси бутун узунлик бўйича тўлиқ юкланди.
Назорат зоналари маҳсулот оқими орасида жойлаштирилди. Маҳсулотни фаол зонадан 7 дақиқа 30 сония давомида ўтказгандан кейин қуйидаги натижалар олинди:
2 жадвал. Назорат қуритишининг (вазн бўйича)натижалари
Ўтказишдан сўнг ўртача қолдиқ вазн 880,76 г ни ташкил этди, бу эса дастлабки хамирнинг 30% намлигида 20% қолдиқ намликка мос келади.
Қурутиш динамикасининг келтирилган графикларидан (4-расм) кўриниб турибдики, стандарт конвекцион турдаги қуритиш ускунасида (худди шу ишлаб чиқариш қувватида) назорат қуритиши билан солиштирилганда, ўхшаш натижалар 60 дақиқада олинган бўлса, функционал керамика ёрдами билан ИҚ-қурутиш 8 баробар тезроқ амалга ошган.
Бундан ташқари, анъанавий усулга нисбатан экспериментал конвейер маҳсулот бирлигига 26 баробар камроқ энергия сарфлаган.
Бундан ташқари, анъанавий усулга нисбатан экспериментал конвейер маҳсулот бирлигига 26 баробар камроқ энергия сарфлаган.
3-жадвал. Экспериментал конвейерда қурутиш жараёнининг иқтисодий кўрсаткичлари.
Дастлабки қурутиш жараёнидан ўтган маҳсулотларни кассеталарга жойлаштирилиб, қўшимча қурутиш ва маҳсулотни барқарорлаштириш учун ҳавода қолдирилди. Анъанавий қурутиш усули билан 3-жадвалда келтирилган технологиялар бўйича олинган тайёр маҳсулотлар ташқи кўриниши ўхшаш маҳсулотлардан фарқ қилмади.
Пишириш натижалари 4-жадвалда келтирилган.
Пишириш натижалари 4-жадвалда келтирилган.
4-жадвал. Қуритилган макарон маҳсулотларининг истеъмол ва сифат хусусиятлари.
Натижа. 1-банди ва 3-бандини солиштирганда (ҳатто пишириш вақти 12 дақиқадан 16 дақиқага ошганига қарамай), маҳсулот қайнаб кетмагани ва ёпишмагани яққол кўринади.
Оралиқ совутиш билан назорат маҳсулот партиясини фаол зонанинг остида икки марта ўтказиш бир марталикка нисбатан истеъмол хусусиятлари маълум даражада ёмонлашишига олиб келди. Бу функционал керамика ёрдамидаги қурутиш жараёнини тўхтатиб бўлмаслиги билан изоҳланади. Агар маҳсулотни фаол нурланиш зонасидан чиқариб, жараён тўхтатилса, қурутиш динамикаси бузилади ва маҳсулот таркибида қайтариб бўлмайдиган ўзгаришлар юз беради, бу эса унинг истеъмол хусусиятларини ёмонлаштиради.
Импульсли ИҚ-нурлардан фойдаланган ҳолда макарон маҳсулотларини қурутиш жараёнлари оддийлардан сезиларли даражада фарқ қилади. Қурутиш жараёнида маҳсулотдан ажралган буғни узлуксиз чиқариб туриш учун ҳаво айланишини таъминлаш зарур. Чунки маҳсулот ажратаётган буғ нурларининг маҳсулот тузилмасига ва ички қатламларига сингишига тўсқинлик қилади. Натижада нур энергияси буғ томонидан сўрилади. У кучли қизиб, маҳсулотни иккинчи бор иситишга ва қурутиш динамикасини бузилишига олиб келади. Қурутиш жараёни сезиларли даражада секинлашади ва маҳсулот ёмонлашади (яъни у буғда "пишиб кетади"). Бу ҳолат маҳсулот сифатини анъанавий қурутиш усулларидагига яқинлаштиради. Шу сабабли, қўшимча намлантирилган ёпиқ камералардан фойдаланиш йўл қўйилмайди.
Оралиқ совутиш билан назорат маҳсулот партиясини фаол зонанинг остида икки марта ўтказиш бир марталикка нисбатан истеъмол хусусиятлари маълум даражада ёмонлашишига олиб келди. Бу функционал керамика ёрдамидаги қурутиш жараёнини тўхтатиб бўлмаслиги билан изоҳланади. Агар маҳсулотни фаол нурланиш зонасидан чиқариб, жараён тўхтатилса, қурутиш динамикаси бузилади ва маҳсулот таркибида қайтариб бўлмайдиган ўзгаришлар юз беради, бу эса унинг истеъмол хусусиятларини ёмонлаштиради.
Импульсли ИҚ-нурлардан фойдаланган ҳолда макарон маҳсулотларини қурутиш жараёнлари оддийлардан сезиларли даражада фарқ қилади. Қурутиш жараёнида маҳсулотдан ажралган буғни узлуксиз чиқариб туриш учун ҳаво айланишини таъминлаш зарур. Чунки маҳсулот ажратаётган буғ нурларининг маҳсулот тузилмасига ва ички қатламларига сингишига тўсқинлик қилади. Натижада нур энергияси буғ томонидан сўрилади. У кучли қизиб, маҳсулотни иккинчи бор иситишга ва қурутиш динамикасини бузилишига олиб келади. Қурутиш жараёни сезиларли даражада секинлашади ва маҳсулот ёмонлашади (яъни у буғда "пишиб кетади"). Бу ҳолат маҳсулот сифатини анъанавий қурутиш усулларидагига яқинлаштиради. Шу сабабли, қўшимча намлантирилган ёпиқ камералардан фойдаланиш йўл қўйилмайди.
Шунингдек, юқорида келтирилган натижалар цех ичидаги юқори намлик шароитида, проток-вытяж вентиляциядан фойдаланилмаган ҳолда олинганлигини таъкидлаш лозим.
Келтирилган графикдан, ёпиқ муҳитдаги анъанавий қурутиш жараёнларини тавсифловчи, мажбурий вентиляциядан фойдаланиш орқали қурутиш динамикасини яхшилаш мумкинлиги кўриниб турибди.
Спектр нурлари қўлланилган макарон маҳсулотларини конвейерли қурутиш бўйича ўтказилган экспериментал тадқиқотлар натижасида қуйидаги хулосалар қилинди.
Функционал керамикадан фойдаланган ҳолда лойиҳалаштирилаётган конвейернинг юқори иқтисодий ва оптимал конструкциясини ҳисоблаш учун қуйидаги тамойиллардан келиб чиқиш зарур:
Спектр нурлари қўлланилган макарон маҳсулотларини конвейерли қурутиш бўйича ўтказилган экспериментал тадқиқотлар натижасида қуйидаги хулосалар қилинди.
Функционал керамикадан фойдаланган ҳолда лойиҳалаштирилаётган конвейернинг юқори иқтисодий ва оптимал конструкциясини ҳисоблаш учун қуйидаги тамойиллардан келиб чиқиш зарур:
- комплекcдан кутилган ишлаб чиқариш қуввати;
- қўлланиладиган конвейер тасмасининг кенглиги;
- маҳсулотнинг бирлик майдонга юкланадиган оғирлиги (қурутишнинг турли босқичларида), бу эса ўз навбатида маҳсулотларнинг геометриясига боғлиқ;
- ускунани ўрнатишнинг маҳаллий шароитлари, улар комплекснинг газодинамикасига сезиларли таъсир кўрсатади;
- қурилма ичида нурлаш манбалари ва уларнинг қувватларини қурутиш жараёнининг айни пайтдаги босқичига қараб оптимал тақсимлаш, шунингдек, қурутиш жараёнига таъсир қилувчи бошқа кўплаб махсус омилларни ҳисобга олиш.
Шунингдек, конвейер конструкциясида турли хил функционал керамикали нурлаш манбаларини қўллаш орқали қурутиш динамикасини сезиларли даражада яхшилаш ва оптималлаштириш мумкин.
Функционал керамика қўлланган макарон маҳсулотлари учун махсус қурутиш конвейерларининг асосий афзалликлари:
- Айрим турдаги керамикалар қурутишнинг бошланғич босқичида яхшироқ натижа беради.
- Бошқалари жараённинг ўрта қисмида самаралироқ ишлайди.
- Шунингдек, иқтисодий жиҳатдан самарали ва юқори сифатли якуний қурутишни таъминлайдиган махсус керамик нурлаш манбалари мавжуд.
Функционал керамика қўлланган макарон маҳсулотлари учун махсус қурутиш конвейерларининг асосий афзалликлари:
- юқори иқтисодий самарадорлик;
- мақсадли маҳсулотнинг юқори сифатли истеъмолчилик хусусиятлари (қайноклиги, ёпишқоқлиги ва ҳ.к.);
- керамиканинг стериллаштирувчи таъсири ҳисобига анча узоқ сақлаш муддати;
- маҳсулотнинг юқори сифати ва озуқавий қиймати, чунки хамир тайёрлаш жараёнида киритилган барча фаол ва мазали табиий компонентларнинг деярли тўлиқ сақланиши таъминланади;
- хамир тайёрлашдан тортиб, тайёр маҳсулотни қадоқлашгача бўлган бутун ишлаб чиқариш жараёнини ягона конструкцияда автоматлаштириш имконияти.
Макарон маҳсулоти мисолида биз импульслар қўлланилиши нафақат катта иқтисодий самара берганини, меҳнат сарфини камайтирганини ва қуритиш вақтни қисқартирганини, балки уларнинг сифатини кескин оширганини кўрдик. Бу эса макаронни севиб истеъмол қиладиган итальянларнинг ва бошқаларнинг ҳам юрагини хурсанд қилган бўлар эди!
ТРАНСПОРТЕР ЁРДАМИДА КУРИТИШ УСУЛИ
Сочилувчан материалларни қуритиш учун юқори хавфли ишлаб чиқариш шароитларида ҳам ишлашга мослаштирилган универсал қуритиш модули прототипи ишлаб чиқилган. Конвейер модули чангдан ҳимояланган, электр хавфсизлиги таъминланган, портлашга қарши муҳофазаланган бўлиб, очиқ майдонларда ва ёпиқ павильонлар остида ишлашга мослаштирилган. Модул транспортер тасмаси устига ўрнатилади, ва ўрнатилиши мумкин бўлган модуллар сони чегараланмаган.
Модулнинг асосий параметрлари қуйидагича:
Модулнинг асосий параметрлари қуйидагича:
- Ўлчамлари: 480 х 600 х 180 мм;
- Максимал қувват: 600 Ватт (50 дан 600 Ваттгача бошқарилади, масофавий назорат қилиш имконияти мавжуд);
- Транспортер тасмаси кенглиги: 400 мм (бошқа ўлчамларга ўтиш имкони бор, бу эса умумий габарит ва қувватга мос равишда ўзгариши мумкин);
- Фаол нурлантириш зонасининг узунлиги: 500 мм.
Ҳамкорликда "Инфра-Полимер" МЧЖ ва "Ўзбекрезинотехника" ПО билан 10 та шунга ўхшаш модулдан ташкил топган конвейер синовдан ўтказилди. Ушбу конвейернинг фаол ишлаш зонаси 5 метрни ташкил этди.
Конвейер резина-техника маҳсулотларини ишлаб чиқаришда ишлатиладиган сочилувчан ингредиентларни: бўр, каолин, қурум, рух белиласи, олтингугурт, канифоль, тиурам, микрокальцит ва ҳаказоларниқуритиш учун мўлжалланган. Албатта, бу ускуна ўхшаш материалларни қуритиш талаб этиладиган бошқа соҳаларда ҳам қўлланиши мумкин.
Назоратий синов қуритиш жараёнлари натижасида, стандарт аналог ускуналар билан солиштирилганда, спектр ўзгартиргичларни қўллаган ҳолда ИК-қуритиш ёрдамида ишлаб чиқариш самарадорлиги 3 баробар юқори, энергия сарфи эса 3 баробар кам бўлди. Натижада энергия тежаш самарадорлиги 9 баробарга етди.
Биз таъкидлаганимиздек, модулли блоклар ва улар асосида шакллантирилган турли узунликдаги конвейерлар хомашёни қайта ишлаш ва ишлаб чиқаришнинг турли соҳаларида муваффақиятли қўлланиши мумкин.
Масалан, бу усул дон маҳсулотларини элеваторларга жойлаштиришда, ун ишлаб чиқариш саноатида кенг қўлланилиши мумкин. Айниқса, бу ҳолатларда функционал керамика қуритишнинг стериллаштирувчи хусусияти муҳимдир. Ушбу усулда қуритилган маҳсулотлар узоқ муддат сақланиб, ўз хусусиятларини йўқотмайди.
Конвейер резина-техника маҳсулотларини ишлаб чиқаришда ишлатиладиган сочилувчан ингредиентларни: бўр, каолин, қурум, рух белиласи, олтингугурт, канифоль, тиурам, микрокальцит ва ҳаказоларниқуритиш учун мўлжалланган. Албатта, бу ускуна ўхшаш материалларни қуритиш талаб этиладиган бошқа соҳаларда ҳам қўлланиши мумкин.
Назоратий синов қуритиш жараёнлари натижасида, стандарт аналог ускуналар билан солиштирилганда, спектр ўзгартиргичларни қўллаган ҳолда ИК-қуритиш ёрдамида ишлаб чиқариш самарадорлиги 3 баробар юқори, энергия сарфи эса 3 баробар кам бўлди. Натижада энергия тежаш самарадорлиги 9 баробарга етди.
Биз таъкидлаганимиздек, модулли блоклар ва улар асосида шакллантирилган турли узунликдаги конвейерлар хомашёни қайта ишлаш ва ишлаб чиқаришнинг турли соҳаларида муваффақиятли қўлланиши мумкин.
Масалан, бу усул дон маҳсулотларини элеваторларга жойлаштиришда, ун ишлаб чиқариш саноатида кенг қўлланилиши мумкин. Айниқса, бу ҳолатларда функционал керамика қуритишнинг стериллаштирувчи хусусияти муҳимдир. Ушбу усулда қуритилган маҳсулотлар узоқ муддат сақланиб, ўз хусусиятларини йўқотмайди.
ЮҚОРИ НАМЛИК ҲАРОРАТ ШАРОИТИДА ДОН ВА МЕВА-САБЗАВОТЛАРНИ ҲАМДА ГУРУЧНИ КОНВЕЙЕРЛИ ҚУРУТИШ
Етиштирилган гуруч ҳосилини қайта ишлаш ва сақлаш масаласи нафақат Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари, балки Европа ва АҚШ учун ҳам долзарб ҳисобланади. Ҳар йили етиштирилган ҳосилнинг тахминан учдан бири йўқотилади, бу эса асосан қурутиш ва стериллаштириш технологияларининг етарли даражада самарали эмаслиги билан боғлиқ. Анъанавий қурутиш усуллари айниқса, юқори намлик ва ҳарорат шароитида самарадорлиги паст.
Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти билан ҳамкорликда (гуручни истеъмоли ва ишлаб чиқариш бўйича Вьетнам биринчи ўринда) функционал импульс керамика ёрдамидаги қурутиш усулининг самарадорлиги ўрганилди.
Бизнинг "ВОСТОК" серияли функционал керамика билан қопланган элементлар билан жиҳозланган қуритиш ускунасида назорат синовлари ўтказилди. Ушбу натижалар Хитойда ишлаб чиқарилган юқори самарали ИҚ-нурли қуритиш (керамикасиз) ускунаси билан солиштирилди.
"ВОСТОК" қуритгичи ҳатто унинг керамик нурлаткичлари донга оптималлаштирилмаган ҳолатда ҳам яхши натижаларни намоён қилди. Олинган маълумотлар бўйича, тест асосидаги қуритиш натижалар асосида анализ ўтказилди. Тропик иқлим шароитида қуритиш мосламасини ишлатиш учун керамика турлари танланди ва нурлаткич қувватлари ўзгартирилди. Сув буғи ИҚ-нурланишни интенсив сўриб олади, бу эса нурлаткичлар томонидан узатиладиган "сигнал"ни кучсизланишига олиб келади. Шунинг учун керамика томонидан ишлаб чиқариладиган импульслар миқдорини ошириш талаб этилди. Бизнинг ҳолатимизда эса муллитдаги импульсли керамика концентрациясини кўпайтириш орқали амалга ошириш осон.
Натижалар ва янги технология — "ВОСТОК-InfraR"
Модернизация қилинган "ВОСТОК" қуритгичи ва унинг асосида олиб борилган янги назорат синовлари шуни кўрсатдики:
Янги қуритгич "ВОСТОК – InfraR" деб номланди.
Барча қуйидаги солиштирма маълумотлар Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти томонидан тақдим этилган. Бу натижала гуруч, мевалар ва сабзавотларни қуритиш учун энг ноқулайнамлиги юқори тропик иқлим шароитларда олинган. Солиштириш учун эса Хитой ишлаб чиқарган серияли қуритиш ускунаси прототип сифатида олинди.
Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти билан ҳамкорликда (гуручни истеъмоли ва ишлаб чиқариш бўйича Вьетнам биринчи ўринда) функционал импульс керамика ёрдамидаги қурутиш усулининг самарадорлиги ўрганилди.
Бизнинг "ВОСТОК" серияли функционал керамика билан қопланган элементлар билан жиҳозланган қуритиш ускунасида назорат синовлари ўтказилди. Ушбу натижалар Хитойда ишлаб чиқарилган юқори самарали ИҚ-нурли қуритиш (керамикасиз) ускунаси билан солиштирилди.
"ВОСТОК" қуритгичи ҳатто унинг керамик нурлаткичлари донга оптималлаштирилмаган ҳолатда ҳам яхши натижаларни намоён қилди. Олинган маълумотлар бўйича, тест асосидаги қуритиш натижалар асосида анализ ўтказилди. Тропик иқлим шароитида қуритиш мосламасини ишлатиш учун керамика турлари танланди ва нурлаткич қувватлари ўзгартирилди. Сув буғи ИҚ-нурланишни интенсив сўриб олади, бу эса нурлаткичлар томонидан узатиладиган "сигнал"ни кучсизланишига олиб келади. Шунинг учун керамика томонидан ишлаб чиқариладиган импульслар миқдорини ошириш талаб этилди. Бизнинг ҳолатимизда эса муллитдаги импульсли керамика концентрациясини кўпайтириш орқали амалга ошириш осон.
Натижалар ва янги технология — "ВОСТОК-InfraR"
Модернизация қилинган "ВОСТОК" қуритгичи ва унинг асосида олиб борилган янги назорат синовлари шуни кўрсатдики:
- Қурутиш вақти 1,6–3,5 баробар камайди
- Сифат анча ошди
Янги қуритгич "ВОСТОК – InfraR" деб номланди.
Барча қуйидаги солиштирма маълумотлар Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти томонидан тақдим этилган. Бу натижала гуруч, мевалар ва сабзавотларни қуритиш учун энг ноқулайнамлиги юқори тропик иқлим шароитларда олинган. Солиштириш учун эса Хитой ишлаб чиқарган серияли қуритиш ускунаси прототип сифатида олинди.
ГУРУЧНИНГ РАСТРЕСКИШ ДАРАЖАСИ ВА ҚУРУТИШ САМАРАДОРЛИГИ
Маълумки, гуруч дони қанча кўп ёриқларга эга бўлса, шунча кўпроқ ундайди ва парчаланади, бу эса махсулотнинг сифати ва истеъмол хусусиятларини пасайтиради. Шунинг учун, гуручни қуритиш жараёнидаги асосий талаблар – иқтисодий самарадорлик, тезкор қуритиш ва минимал даражада ёрилиш ҳосил қилишдир. Қуритиш технологияси йўқотишларнинг энг кам бўлишини таъминлаши керак.
Ёрилиш даражаси Вьетнамнинг "Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти" томонидан танилган метод орқали аниқланди. Бунда 100 дона "падди" гуручи кумушланган ойна устига жойлаштирилиб, флуоресцент лампа ёрдамида текширилди ва ёрилиш даражаси фоизда ҳисобланди.
ГУРУЧ, ЖЎХОРИ ВА АРПАНИ ҚУРУТИШ УЧУН ЯНГИ КОНВЕЙЕР ЛОЙИҲАСИ
Қурутиш самарадорлигини таҳлил қилиш чоғида:
Янги конвейер қурилмасининг техник тавсифи
Конвейер шкафсимон бўлиб, етти қатор транспортер 600 мм энли тасмада, маҳсулот қуритиш вақтида қарама-қарши йўналишда ҳаракатланиб, тепадан пастки қаватга сочиладиган усулга мосланган.
ИҚ-нурлаткичлари транспортер тўрлари йўналиш ҳаракати бўйлаб жойлаштирилди. Бу гуруч қатламларига нурланиш бир текисда берилишини таъминлайди.
КОНВЕЙЕР ИШЛАШ ПРИНЦИПИ ВА ЭНЕРГИЯ САМАРАДОРЛИГИ
ТЕХНОЛОГИЯНИНГ САМАРАДОРЛИК ТАҲЛИЛИ
Натижалар қуритиш сифатини ошириш учун ҳудудий ва техник жиҳатдан мослаштириш зарурлигини кўрсатди. Мавжуд серияли қуритиш ускуналари умумий талабларга мос келса-да, ҳар бир ҳудуднинг иқлим шароити ва махсус талаблари бўйича қўшимча мослаштириш самарадорликни кескин ошириши мумкин.
ХУЛОСА
Бу тажрибалар ҳар бир қуритиш технологиясини мўлжалланган шароитга мослаштириш муҳимлигини тасдиқлайди.
Маълумки, гуруч дони қанча кўп ёриқларга эга бўлса, шунча кўпроқ ундайди ва парчаланади, бу эса махсулотнинг сифати ва истеъмол хусусиятларини пасайтиради. Шунинг учун, гуручни қуритиш жараёнидаги асосий талаблар – иқтисодий самарадорлик, тезкор қуритиш ва минимал даражада ёрилиш ҳосил қилишдир. Қуритиш технологияси йўқотишларнинг энг кам бўлишини таъминлаши керак.
Ёрилиш даражаси Вьетнамнинг "Ҳосилни қайта ишлаш технологиялари институти" томонидан танилган метод орқали аниқланди. Бунда 100 дона "падди" гуручи кумушланган ойна устига жойлаштирилиб, флуоресцент лампа ёрдамида текширилди ва ёрилиш даражаси фоизда ҳисобланди.
ГУРУЧ, ЖЎХОРИ ВА АРПАНИ ҚУРУТИШ УЧУН ЯНГИ КОНВЕЙЕР ЛОЙИҲАСИ
Қурутиш самарадорлигини таҳлил қилиш чоғида:
- Гуруч, жўхори ва арпа учун қуритиш динамикаси
- Қурутилаётган дон зичлигининг ИҚ нурланиш қувватига таъсири
- Ҳароратнинг ёрилиш даражасига таъсири
- Нурлаткич элементларга узатиладиган қувват даражаси инобатга олиниб, кўп қаватли сочилувчан турдаги конвейер мажмуаси лойиҳаланди.
Янги конвейер қурилмасининг техник тавсифи
- Ўлчами: 2880 мм × 900 мм × 2800 мм
- Қатламлар сони: 7 та
- Тасма кенглиги: 600 мм
- Ишчи зонанинг умумий узунлиги: 14 метр
Конвейер шкафсимон бўлиб, етти қатор транспортер 600 мм энли тасмада, маҳсулот қуритиш вақтида қарама-қарши йўналишда ҳаракатланиб, тепадан пастки қаватга сочиладиган усулга мосланган.
ИҚ-нурлаткичлари транспортер тўрлари йўналиш ҳаракати бўйлаб жойлаштирилди. Бу гуруч қатламларига нурланиш бир текисда берилишини таъминлайди.
КОНВЕЙЕР ИШЛАШ ПРИНЦИПИ ВА ЭНЕРГИЯ САМАРАДОРЛИГИ
- Намликни чиқариш тезлиги нормал атмосфера босимида маҳсулотнинг зичлиги билан чегараланган.
- Фаол ишчи зона узунлигини ошириш амалда самарасиз бўлиб чиқди, чунки бу тасма тезлигини оширишни талаб қилади ва ИҚ-нурлар қувватини кескин кўпайтиришни талаб этади.
- Қувват тежамкорлиги: конвейер қайта ишлаш ва маҳсулотни омборлаш ҳудудларига яқин ишлаш, бу эса электр тармоқларидаги юклама кичик қувватли подстанцияларнинг кучи билан чекланади.
ТЕХНОЛОГИЯНИНГ САМАРАДОРЛИК ТАҲЛИЛИ
Натижалар қуритиш сифатини ошириш учун ҳудудий ва техник жиҳатдан мослаштириш зарурлигини кўрсатди. Мавжуд серияли қуритиш ускуналари умумий талабларга мос келса-да, ҳар бир ҳудуднинг иқлим шароити ва махсус талаблари бўйича қўшимча мослаштириш самарадорликни кескин ошириши мумкин.
- Махсус керамика танлаш орқали ИҚ-иссиқлик оқимининг самарадорлиги оширилди
- Тезлик 1,6 – 3,5 марта ошди
- Сифат ва ҳосилдорлик анча яхшиланди
ХУЛОСА
- Гуруч ва бошқа донларни қуритишда махсус керамика ва нурлаткич қуввати оптималлаштирилганда, ИҚ-қурутиш самарадорлиги кескин ошади.
- Ёрилиш даражаси камайди, бу эса доннинг истеъмол хусусиятларини яхшилайди.
- Энергия тежамкорлиги 9 марта ошди, бу эса саноатда улкан иқтисодий самара беради.
Бу тажрибалар ҳар бир қуритиш технологиясини мўлжалланган шароитга мослаштириш муҳимлигини тасдиқлайди.
- Умумий қувватни сақлаган ҳолда қуйи гуруҳ нурлантиргичларининг қувватини умумий қувватни сақлаган ҳолда 15-20% га ошириш.
- Қоплама таркибидаги «импульс» керамика миқдорини 0,5% дан 1% гача ошириш.
Шу тариқа, нормал нисбий намлик шароитидаги каби, керамикани танлаб ва қуритиш ускуналарида қувватларни қайта тақсимлаш орқали юқори намлик зонасида маҳсулотларни деярли худди шундай тезлик ва иқтисодий самарадорлик билан қуритиш мумкин.
ШКАФЛИ ҚУРИТИШ САНОАТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МАҲСУЛОТЛАРИ
Қуритиш жараёнларида функционал керамикалардан фойдаланиш саноат материалларини қуритишда сифат кўрсаткичларини сезиларли даражада яхшилашга имкон берди.
InfraRot Anlagen GmbH (Германия) базасида турли техник материалларнинг қуритиш динамикаси бўйича кўплаб тест синовлари ўтказилди.
InfraRot Anlagen GmbH (Германия) базасида турли техник материалларнинг қуритиш динамикаси бўйича кўплаб тест синовлари ўтказилди.
- Саноат катализаторлари учун керамик заготовкаларни қуритиш;
- Қолиплаш учун шаклларни қуритиш ва мустаҳкамлаш;
- Ёғоч ва ёғоч парчаларини қуритиш;
- Чинниларни қуритиш ва ҳ.к.
САНОАТ КАТАЛИЗАТОРЛАРИНИ ҚУРИТИШ
SIEMENS компаниясининг ИҚ қуритишни саноат катализаторлари учун махсус заготовкаларда қўллаш имконияти бўйича сўровига асосан, таққослаш учун назорат синовлари ўтказилди. Таркиби бўйича бу заготовкалар титаний, вольфрам ва ванадий оксидларидан ташқари махсус органик боғловчи моддаларни ҳам ўз ичига олади. Шу сабабли, қуритиш жараёнида заготовкаларнинг ҳарорати 60°C дан ошмаслиги талаб қилинади.
Ҳозирги пайтда компания ушбу заготовкаларни анъанавий усуллар билан 10 кун (240 соат) ва ундан ортиқ вақт давомида қуритади. Биринчи назорат тестларидаоқ “ВОСТОК” қурилмаси бу вақтни 12 соатга қисқартирди. SIEMENS томонидан ўтказилган сифат текширувлари органик таркибнинг тузилиши сақланишини тасдиқлади. Катализаторларни қуритиш учун оптимал керамика ва ишлаш режимларини танлаш бўйича ишлар олиб борилди.
Кейинги синовлар учун "МОНСУН" махсус қуритиш шкафи ишлаб чиқилди.
Бу шкаф қуйидаги имкониятларга эга:
Ҳозирги пайтда компания ушбу заготовкаларни анъанавий усуллар билан 10 кун (240 соат) ва ундан ортиқ вақт давомида қуритади. Биринчи назорат тестларидаоқ “ВОСТОК” қурилмаси бу вақтни 12 соатга қисқартирди. SIEMENS томонидан ўтказилган сифат текширувлари органик таркибнинг тузилиши сақланишини тасдиқлади. Катализаторларни қуритиш учун оптимал керамика ва ишлаш режимларини танлаш бўйича ишлар олиб борилди.
Кейинги синовлар учун "МОНСУН" махсус қуритиш шкафи ишлаб чиқилди.
Бу шкаф қуйидаги имкониятларга эга:
- 75 та катализаторни бир вақтда қуритиш (ҳар бири 600x70x70 мм);
- Ишчи ҳудуд ҳажми: 640×1000×1750 мм (бешта полка);
- Қуввати: 8040 Вт.
- Бошланғич намлик: 27%
- Якуний намлик: 3%
- Ҳарорат: 50-55°C
- Қуритиш вақти: 240 соатдан 3 соатгача қисқарди (80 марта тезроқ!)
- Бир катализатор учун 3 соатда 321,6 Вт
- Ҳар бир катализаторга 0,1 кВт/соат
ЁҒОЧНИ ҚУРИТИШ
ЁҒОЧНИ ҚУРИТИШ "МОНСУН" шкафида ўтказилган назоратли қуритишлар:
- Ҳарорат: 27°C.
- Вентиляциясиз қуритиш.
- Бошланғич намлик: 60%.
- Қуритишдан сўнг намлик: 80%.
- Қуритиш вақти: 3 соат 30 дақиқа, шундан шкафнинг актив ишлаш вақти – 2 соат.
- Бошланғич намлик: 20%.
- Вентиляция: 25 м³/соат.
- Ёғоч ўлчами: 30×100×900 мм.
- Қуритиш режими: 10 дақиқа актив ИҚ иссиқлик бериш, 20 дақиқа пассив.
- Бошланғич намлик: 20%.
- Якуний намлик: 2-3%.
- Қуритиш вақти: 30 дақиқадан кам.
ПАРКЕТНИ ҚУРИТИШ
ПАРКЕТ ҚУРИТИШ ВА ТАЙЁРЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Одатий қуритиш усуллари ёғочда ёрилишларга сабаб бўлса, бизнинг технологиямиз, аксинча, бу ёриқларни "тиклаш" имконини беради.
Қуритиш ва шакл бериш жараёни:
Одатий қуритиш усуллари ёғочда ёрилишларга сабаб бўлса, бизнинг технологиямиз, аксинча, бу ёриқларни "тиклаш" имконини беради.
Қуритиш ва шакл бериш жараёни:
- Қуритилган паркет тахталари нотўғри шаклга эга бўлиши мумкин.
- Кейинчалик, махсус қолиплар ёрдамида керакли геометрик шаклга келтирилади.
- Паркет дизайни компьютерда чизилиб, стандарт элементларга ажратилади.
- Шундан сўнг, ушбу элементларга мос келувчи қолиплар тайёрланади.
- Кесиш жараёни осон кечади, чунки паркет тахталарининг тузилиши поперечнидир.
- Турли ёғоч турларидан тайёрланган паркет тахталари йиғилади.
- Улар ёғоч ёпиштирувчи, масалан, ПВА ёрдамида асосга ёпиштирилади.
- Кейинчалик, юзаси силлиқланади ва паркет лак билан қопланади.
- Табиий ёғоч нақшлари танлаб олиниб, ранг-баранг дизайнлар яратиш мумкин.
- "Ўзбекистон" қуритиш ускунаси, 0,7 м² майдон эгаллаган ҳолда, кунига 30-40 м² паркетни қуритиш имкониятига эга.
МЕВА ПАСТАЛАРИ, МАХСУС МАҲСУЛОТЛАР ВА ОЗУҚА ҚУРИТИШ
"Монсун" универсал қуритиш шкафида InfraRot ва LIHOTZKY компаниялари билан ҳамкорликда мева пасталарини қуритиш ишлари олиб борилди. Қуритилган мева пастасидан тайёрланган чипслар янги маҳсулот бўлиб, уларни ишлаб чиқариш бўйича “анъанавий” технология мавжуд эмас.
Муаммолар ва ечимлар:
Муаммолар ва ечимлар:
- Анъанавий усуллар самарасизлиги: LIHOTZKY компанияси оддий қуритиш шкафлари, печлар ва микротўлқинли печларда қуритишни синаб кўрди, бироқ ижобий натижага эришмади.
- Юқори шакар миқдори: Мева пастаси таркибида 35% глюкоза мавжуд бўлиб, бу уни юқори ҳароратга сезгир қилади. Ҳаддан ташқари қиздириш ёки ёниш маҳсулотнинг таъмини бузади.
- Талаб қилинадиган намлик даражаси: Хурмо пастаси 17-18% намликка эга бўлиб, чипс сифатига эришиш учун 3% гача камайтирилиши керак.
- Қуритиш вақти: 7-12 дақиқа (юкламадан келиб чиқиб).
- Ҳарорат назорати: ИҚ нурлаш ва функционал керамика орқали паст ҳароратда қуритиш.
- Ҳусусиятлар: Янги маҳсулот сифатида мева пастаси чипсларини аниқ таққослаш имкони мавжуд эмас, лекин уларни тайёрлаш махсус қуритгичларда амалга оширилиши мумкин.
МЕТИОНИН, ЎТЛАР, ОЗУҚА ВА БОШҚА БИООБЪЕКТЛАРНИ ҚУРИТИШ
Концерн ДЕГУССА махсус маҳсулотлар, жумладан, метионин ишлаб чиқариш билан шуғулланади. Бу аминокислота одатий усуллар билан қуритишга йўл қўймайди, чунки бу жараёнда маҳсулотнинг деструкцияси содир бўлади. Махсус функционал керамикадан фойдаланган ҳолда қуритиш усули ушбу материал учун ягона мақбул технология бўлиб чиқди. Влажликнинг белгиланган кондиционал қолдиқ фоизигача қуритиш, киритилган қувват миқдорига боғлиқ равишда, 10 дан 25 минутгача вақт олади.
Шунингдек, ИҚ керамик ўзгартиргичлардан фойдаланган ҳолда қуритиш усулини саноатда қўллашга тайёрлаш бўйича дастлабки тадқиқот ишлари олиб борилди қуйидаги йўналишларда:
Шунингдек, ИҚ керамик ўзгартиргичлардан фойдаланган ҳолда қуритиш усулини саноатда қўллашга тайёрлаш бўйича дастлабки тадқиқот ишлари олиб борилди қуйидаги йўналишларда:
- Чорвачилик ва паррандачиликда қўллаш учун ўтлар ва ўсимлик озуқаларини ҳамда итлар учун озуқани қуритиш. Юқори витамин ва асосий озуқавий моддалар миқдорига эга, маҳсулот сифатини белгилайдиган озуқалар олинди.
- Биологик хомашёдан тайёрланган қўшимча (биологик) ўров материалларини қуритиш.
- Сухарларни қуритиш (сухарлар айниқса юмшоқ ва майдаланувчан бўлади).
- Солодни қуритиш (пивоварлик учун).
- Шўрвалар ва турли таомларни, жумладан, паловни қуритиш. Бу усул тайёр маҳсулотнинг барча таъм ва сифат кўрсаткичларини сақлаб қолган ҳолда, тез тайёрланадиган консентрат шаклида озиқ-овқат маҳсулотларини тайёрлаш имконини беради.
Физик-кимёвий тадқиқотлар ва асосий озуқавий моддаларнинг ИҚ қуритиш жараёнидаги йўқотишларини ҳисоблаш натижалари шуни кўрсатадики, спектрни ўзгартирувчи керамик конвертерлардан фойдаланиш орқали фақатгина шу усул оқсиллар, липидлар, биологик фаол ва экстрактив моддалар, шунингдек, витаминларни энг юқори даражада сақлаб қолишни таъминлайди.
Маҳсулотларда микроб ифлосланиши йўқлиги, уларнинг яхши санитар-гигиеник ҳолати ҳақида далолат беради, бу эса маҳсулотларнинг сақлаш муддатига ижобий таъсир кўрсатади. Тадқиқ қилинган ярим тайёр маҳсулотларнинг ҳеч бирида шартли патоген ва патоген бактериялар аниқланмаган, тайёр маҳсулотлар эса паст коли-титрга эга бўлган.
Қуритиш жараёнида ўз таъми хусусиятларини деярли тўлиқ йўқотадиган, қуритишга қийин бўлган маҳсулот сифатида органолептик баҳолаш учун ўзбек палови танлаб олинди. Баҳолаш дегустаторларнинг сенсор сезгирлигини экспериментал аниқлаш асосида амалга оширилди. Натижалар шундан далолат берадики, таъм, ҳид, ширинлик ва консистенция каби кўрсаткичлар қуритилгандан кейин қайта тикланган паловда янги тайёрланган палов билан бир хил даражада сақланган.
Функционал керамика билан қопланган нурлантирувчи элементлар билан жиҳозланган қуритиш шкафларидан фойдаланиш тайёр таомлар ва маҳсулотларни нисбатан узоқ муддатга сақлаш имконини беради, бунда улар тўлиқ пишириш жараёнидан ўтган ва юқори озуқавий ҳамда сифат кўрсаткичларига эга бўлади.
Турли маҳсулотлар ва саноат материалларини назорат ва қиёсий қуритиш натижалари шуни кўрсатдики, махсус функционал импульс керамикасидан фойдаланиш орқали ҳар хил озиқ-овқат маҳсулотлари ва саноат-техник материалларни қуритиш жараёнида юқори иқтисодий ва сифат кўрсаткичларига эришиш мумкин.
Маҳсулотларда микроб ифлосланиши йўқлиги, уларнинг яхши санитар-гигиеник ҳолати ҳақида далолат беради, бу эса маҳсулотларнинг сақлаш муддатига ижобий таъсир кўрсатади. Тадқиқ қилинган ярим тайёр маҳсулотларнинг ҳеч бирида шартли патоген ва патоген бактериялар аниқланмаган, тайёр маҳсулотлар эса паст коли-титрга эга бўлган.
Қуритиш жараёнида ўз таъми хусусиятларини деярли тўлиқ йўқотадиган, қуритишга қийин бўлган маҳсулот сифатида органолептик баҳолаш учун ўзбек палови танлаб олинди. Баҳолаш дегустаторларнинг сенсор сезгирлигини экспериментал аниқлаш асосида амалга оширилди. Натижалар шундан далолат берадики, таъм, ҳид, ширинлик ва консистенция каби кўрсаткичлар қуритилгандан кейин қайта тикланган паловда янги тайёрланган палов билан бир хил даражада сақланган.
Функционал керамика билан қопланган нурлантирувчи элементлар билан жиҳозланган қуритиш шкафларидан фойдаланиш тайёр таомлар ва маҳсулотларни нисбатан узоқ муддатга сақлаш имконини беради, бунда улар тўлиқ пишириш жараёнидан ўтган ва юқори озуқавий ҳамда сифат кўрсаткичларига эга бўлади.
Турли маҳсулотлар ва саноат материалларини назорат ва қиёсий қуритиш натижалари шуни кўрсатдики, махсус функционал импульс керамикасидан фойдаланиш орқали ҳар хил озиқ-овқат маҳсулотлари ва саноат-техник материалларни қуритиш жараёнида юқори иқтисодий ва сифат кўрсаткичларига эришиш мумкин.
ФИКСАЦИЯ ВА ҚАЛОБЛАШ ФОРМАЛАРИНИНГ ИССИҚЛИК ИШЛОВИ
InfraRot Anlagen GmbH (Германия) компанияси базасида, мураккаб шаклли махсус қуйма қолипларини ишлаб чиқиш ва тайёрлаш билан шуғулланувчи AST концерни билан ҳамкорликда, қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва мустаҳкамлаш учун махсус ускуна ишлаб чиқилган.
Оддатда, бир марталик ишлатиш учун мўлжалланган қуйма қолип махсус қурилмада лазер ёрдамида, қатламма-қатлам махсус иссиқликда мустаҳкамланадиган кукундан шакллантирилади. Лазер ёрдамида шакл берилган қолип катта, қалин деворли металл қутига жойлаштирилади ва бўш жойлар эҳтиёткорлик билан майда кварц шариклари билан қатламма-қатлам тўлдирилади. Бу жараён деформациянинг олдини олиш учун зарур, чунки қуйма материалининг термоишловнинг дастлабки босқичида пластиклиги баланд бўлади.
Бу қути катта электр печига (кучланиши 50 кВтдан зиёд) жойлаштирилади ва 350°C гача қиздирилади, кейин эса 12-14 соат давомида шу ҳароратда ушлаб турилади. Лекин мустаҳкамлаш учун идеал ҳарорат 600-650°C бўлиб, ушбу шароитда қуйма материал тўлиқ сифатли фиксацияга эришади. Бироқ, узоқ вақт давомида печда ушлаб турилганда, қуйма материалнинг ташқи қатламлари куйиб кетади, ички қатламлари эса яхши пишмай қолади. Бунинг сабаби материалнинг паст иссиқлик ўтказувчанлиги билан боғлиқ. Шунинг учун, амалда ҳарорат ва ишлов бериш вақти камайтирилади, бу эса харажатларни оширади ва маҳсулотни жуда қиммат қилади. Шунингдек, кварц шариклари билан тўлдириш жараёнида қуйма қолипнинг геометрик ўзгариши хавфи мавжуд.
Биз томонимиздан махсус ишчи камера ишлаб чиқилди ва синовдан ўтказилди. Бу камерада қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва уларни тўлиқ тайёр ҳолга келтириш жараёни атиги 5-12 дақиқа давом этди (қолипнинг ўлчам ва оғирлигига қараб). Шунингдек, мураккаб шаклли қуйма қолиплар учун махсус қўлда мустаҳкамлаш қурилмаси ишлаб чиқилди. Бу қурилма печга кўчириш қийин бўлган, хом ва ҳали пишмаган нозик материалли қолипларни осон жойлаштириш имконини берди. Термоишлов жараёнининг якуний босқичида намуна 650°C гача қиздирилди, ушбу қурилманинг умумий қуввати 3 кВт ни ташкил этди.
Натижада, термоишлов вақти 60 баробарга қисқарди! Одатдаги печлар билан солиштирганда, энергия сарфи 300-600 кВт/соат ўрнига атиги 0.6 кВт/соат ни ташкил қилди. Жами энергия сарфи 500-1000 марта камайди!
Қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва термоишлов жараёни функционал керамика асосида ишлайди. У иссиқлик нурланишини махсус тарзда ўзгартиради, бу эса энергияни материалнинг ички қатламларига киритиб, бир меъёрда сингдиришга имкон беради. Керамик қопламаларнинг таркибини ўзгартириш орқали, энергия жуда чуқур сингишига эришилади ва қолип тўлиқ, тез ва бирхил мустаҳкамланади. Шу сабабли, кварц шариклари билан тўлдиришга ва махсус металл қутидан фойдаланишга ҳожат қолмайди.
Ўтказилган тадқиқотлар натижасида, қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва термоишлов жараёни анча соддалашди ва юқори самарадорликка эришилди.
Оддатда, бир марталик ишлатиш учун мўлжалланган қуйма қолип махсус қурилмада лазер ёрдамида, қатламма-қатлам махсус иссиқликда мустаҳкамланадиган кукундан шакллантирилади. Лазер ёрдамида шакл берилган қолип катта, қалин деворли металл қутига жойлаштирилади ва бўш жойлар эҳтиёткорлик билан майда кварц шариклари билан қатламма-қатлам тўлдирилади. Бу жараён деформациянинг олдини олиш учун зарур, чунки қуйма материалининг термоишловнинг дастлабки босқичида пластиклиги баланд бўлади.
Бу қути катта электр печига (кучланиши 50 кВтдан зиёд) жойлаштирилади ва 350°C гача қиздирилади, кейин эса 12-14 соат давомида шу ҳароратда ушлаб турилади. Лекин мустаҳкамлаш учун идеал ҳарорат 600-650°C бўлиб, ушбу шароитда қуйма материал тўлиқ сифатли фиксацияга эришади. Бироқ, узоқ вақт давомида печда ушлаб турилганда, қуйма материалнинг ташқи қатламлари куйиб кетади, ички қатламлари эса яхши пишмай қолади. Бунинг сабаби материалнинг паст иссиқлик ўтказувчанлиги билан боғлиқ. Шунинг учун, амалда ҳарорат ва ишлов бериш вақти камайтирилади, бу эса харажатларни оширади ва маҳсулотни жуда қиммат қилади. Шунингдек, кварц шариклари билан тўлдириш жараёнида қуйма қолипнинг геометрик ўзгариши хавфи мавжуд.
Биз томонимиздан махсус ишчи камера ишлаб чиқилди ва синовдан ўтказилди. Бу камерада қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва уларни тўлиқ тайёр ҳолга келтириш жараёни атиги 5-12 дақиқа давом этди (қолипнинг ўлчам ва оғирлигига қараб). Шунингдек, мураккаб шаклли қуйма қолиплар учун махсус қўлда мустаҳкамлаш қурилмаси ишлаб чиқилди. Бу қурилма печга кўчириш қийин бўлган, хом ва ҳали пишмаган нозик материалли қолипларни осон жойлаштириш имконини берди. Термоишлов жараёнининг якуний босқичида намуна 650°C гача қиздирилди, ушбу қурилманинг умумий қуввати 3 кВт ни ташкил этди.
Натижада, термоишлов вақти 60 баробарга қисқарди! Одатдаги печлар билан солиштирганда, энергия сарфи 300-600 кВт/соат ўрнига атиги 0.6 кВт/соат ни ташкил қилди. Жами энергия сарфи 500-1000 марта камайди!
Қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва термоишлов жараёни функционал керамика асосида ишлайди. У иссиқлик нурланишини махсус тарзда ўзгартиради, бу эса энергияни материалнинг ички қатламларига киритиб, бир меъёрда сингдиришга имкон беради. Керамик қопламаларнинг таркибини ўзгартириш орқали, энергия жуда чуқур сингишига эришилади ва қолип тўлиқ, тез ва бирхил мустаҳкамланади. Шу сабабли, кварц шариклари билан тўлдиришга ва махсус металл қутидан фойдаланишга ҳожат қолмайди.
Ўтказилган тадқиқотлар натижасида, қуйма қолипларни барқарорлаштириш ва термоишлов жараёни анча соддалашди ва юқори самарадорликка эришилди.